Składka zdrowotna według Polskiego Ładu – co się zmieni?

Rok 2022 zbliża się wielkimi krokami, a wraz z nim… Polski Ład. Do tej pory nikt nie wie jak finalnie będzie kształtować się nowy system podatkowy. Pierwszy projekt ustawy pojawił się w lipcu 2021 r. jednak po konsultacjach, na początku września, pojawił się nowy projekt zawierający liczne zmiany. Ostanie czytanie w Sejmie przewidziane jest jeszcze na koniec września. Na ewentualne poprawki w Senacie nie pozostanie zatem wiele czasu.

Najwięcej wątpliwości wciąż budzi jednak kwestia wysokości składki zdrowotnej przedsiębiorców, dlatego postanowiliśmy ułatwić życie i w skondensowanej formie przedstawić zasady obliczania składki zdrowotnej od 2022 roku, niezależnie od tego czy jesteś opodatkowany podatkiem liniowym, ryczałtem, czy też jesteś wspólnikiem spółki osobowej.

Jednoosobowa działalność gospodarczej – skala podatkowa (17/32%)

Zgodnie z założeniami Polskiego Ładu, od stycznia 2022 r. składka zdrowotna dla osób prowadzących jednoosobową działalnością gospodarczą i rozliczających się w formie skali podatkowej wyniesie 9 % podstawy wymiaru składki.

Podstawę wymiaru składki dla opodatkowanych skalą podatkową będzie stanowić dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli osiągniesz dochód w danym miesiącu to sprawa wydaje się być oczywista. Natomiast co w wypadku, gdy wykażesz stratę? Zgodnie z projektem ustawy:

„W przypadku, gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, ustalona zgodnie z ust. 2, jest niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia danego roku, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten rok stanowi ta kwota”.

Jeżeli wystąpi zatem brak dochodu lub jeżeli dochód będzie mniejszy niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku, składka na ubezpieczenie zdrowotne wyniesie 9 % od minimalnego wynagrodzenia, a więc 270 złotych miesięcznie.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – podatek liniowy (19 %)

W wersji 1.0 projektu dot. Polskiego Ładu, wysokość składki zdrowotnej dla osób rozliczających się podatkiem liniowym miała wynosić 9 % dochodu. W związku z liczną krytyką, w wersji 2.0 wprowadzona została nowa stawka składki – 4,9 % podstawy wymiaru składki.

Powyższe założenie wprowadzone ma zostać poprzez dodanie do ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych art. 79a ust. 1 w brzmieniu:

„Składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 30c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, 1163, 1243 i 1551) wynosi 4,9 % podstawy wymiaru składki, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9%:

1) minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia tego roku, w przypadku składki obliczanej od miesięcznej podstawy jej wymiaru;

2) iloczynu liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia tego roku, w przypadku składki obliczanej od rocznej podstawy jej wymiaru”.

Co do zasady, wysokość składki zdrowotnej dla liniowców wynosić będzie 4,9 % dochodu. Składka zdrowotna nie będzie mogła być jednak niższa niż 9 % minimalnego wynagrodzenia. Podatnicy, którzy wybrali tę formę opodatkowania, nie będą mogli również skorzystać z kwoty wolnej od podatku.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Nieco odmienne zasady opłacania składki zdrowotnej będą obowiązywały ryczałtowców. Projekt ustawy zakłada, że Ci będą opłacać składkę obliczoną nie od dochodu, a on przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

U ryczałtowców wystąpią 3 stawki składki zdrowotnej zależne od osiągniętego przychodu:

1. 60 % przeciętnego wynagrodzenia – przy przychodach rocznych do 60 tys. zł (ok. 307 zł miesięcznie),
2. 100 % przeciętnego wynagrodzenia – przy przychodach rocznych do 300 tys. zł (ok. 511 zł miesięcznie),
3. 180 % przeciętnego wynagrodzenia – przy przychodach rocznych powyżej 300 tys. zł (ok. 920 zł miesięcznie).

Jednoosobowa działalność gospodarcza – karta podatkowa

Zgodnie z projektem ustawy nowelizującej, do art. 81 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dodaje się ust. 2z na podstawie którego:

„Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, które stosują opodatkowanie w formie karty podatkowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia danego roku”.

Od stycznia 2022 roku minimalne wynagrodzenie wynosić będzie 3010 zł, czyli składka zdrowotna dla osób opodatkowanych kartą podatkową wyniesie ok. 270 zł miesięcznie.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – IP BOX (5 %)

Coraz częściej przedsiębiorcy korzystają z tzw. ulgi IP BOX, dzięki której programiści mogą skorzystać z preferencyjnego opodatkowania w wysokości 5 %. W jaki sposób obliczyć podstawę składki zdrowotnej dla osób rozliczających się poprzez tę formę?

Projekt ustawy wskazuje, że sposób obliczenia rocznej stawki wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie taki sam jak w przypadku podatników rozliczających się skalą podatkową i podatkiem liniowym.

Wspólnik spółki osobowej (spółki jawnej, partnerskiej)

Od 2022 roku niektóre spółki jawnej mogą podlegać pod opodatkowanie podatkiem CIT. Jest to jednak sytuacja wyjątkowa, więc większość spółek jawnych nie opłaca CIT, a jedynie wspólnicy opłacają podatek dochodowy.

Składka zdrowotna dla wspólników spółek osobowych będzie uzależniona od rodzaju opodatkowania: czy są to zasady ogólne (skala), czy też podatek liniowy.

Zatem, jeżeli jesteś wspólnikiem spółki jawnej i opłacasz podatek według skali podatkowej, Twoja składka zdrowotna wyniesie 9 % od uzyskanego dochodu. Jeżeli rozliczasz się metodą liniową, Twoja składka wyniesie 4,9 % dochodu.

Wspólnik spółki komandytowej

Sporo wątpliwości budzi wysokość składki zdrowotnej dla wspólników spółki komandytowej. Dla przypomnienia, od 2021 roku, spółki komandytowe stały się podatnikami podatku CIT. Konsekwencją tego jest to, że wypłacony przez spółkę zysk wspólnikom nie należy do dochodów z działalności gospodarczej, a z kapitałów pieniężnych.

Ustawodawca musiał zatem wprowadzić także oddzielny model naliczania składki zdrowotnej dla komplementariuszy i komandytariuszy. Zgodnie z projektem ustawy:

„Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, innych niż wskazane w ust. 2, 2e i 2z, osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą oraz osobami, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku kalendarzowego”.

Co to oznacza? Wspólnicy spółek komandytowych od 2022 roku będą opłacać składkę zdrowotną w wysokości 9 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli ok. 533 zł miesięcznie.

Członek zarządu spółki kapitałowej

Obecnie, członkowie zarządu spółki kapitałowej pełniący funkcję na podstawie powołania nie podlegają ani pod ubezpieczenia społeczne ani pod ubezpieczenie zdrowotne. Powyższe ulegnie zmianie, jeżeli projekt ustawy zostanie uchwalony w obecnym kształcie.

Projekt ustawy przewiduje bowiem, że do art. 66 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (wymieniający podmioty obowiązane do opłacania składki zdrowotnej), dodany zostanie pkt 35a „osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie”.

W związku z tym, od 2022 roku członkowie zarządu będą zobowiązani do odprowadzania 9 % składki zdrowotnej, której podstawą wymiaru byłaby wysokość wynagrodzenia pobieranego z tytułu powołania.